Hoe toegankelijk is Zoetermeer? Onder leiding van de Toegankelijkheidsraad gingen de burgemeester, een aantal college- en raadsleden op dinsdag 28 maart op pad. Ook een aantal ambtenaren en handhavers deed mee. Het was een indrukwekkende ervaring voor de deelnemers.
Hieronder een foto impressie en een samenvatting van de ervaringstour.
Foto’s: Patricia Munster
In kleine groepjes kregen de deelnemers verschillende opdrachten én een hulpmiddel mee. Zo waren er (elektrische) rolstoelen, scootmobielen, een driewielfiets, een rollator, stokken en diverse soorten brillen om verschillende soorten oogaandoeningen na te bootsen. Ook Elin, de blindegeleidehond en Mak, de assistentiehond, lieten zien wat voor toegevoegde waarde zij hebben voor hun baasjes.
Een greep uit de opdrachten:
* Ervaar hoe het is om met een visuele beperking een halte met de randstadrail te rijden, en door het Stadshart te lopen. * Ervaar hoe het is om vanuit een rolstoel een boodschapje te halen bij de Hoogvliet. * Ervaar hoe het is om met een visuele beperking te moeten oversteken op een complexe oversteekplaats met busbanen. * Ervaar hoe het is om een (krappe) lift te nemen met een rolstoel, of wat je moet doen om ergens te komen als je niet met je rolstoel of driewielfiets in de lift past (of als de lift buiten werking is en je de omgeving niet kent). * Ervaar hoe het is om met een visuele beperking rond een afzetting te lopen. * Ervaar hoe het is om met een rolstoel een lange helling op en af te moeten.
Tijdens de evaluatie na afloop kwam o.a. het volgende naar voren:
* Als een lift buiten werking is, wat is dan het alternatief? Als je niet bekend bent met de stad, weet je niet waar je heen moet. * Je kunt niet altijd vanuit je rolstoel bij het liftknopje. * Liftknopjes zitten soms links, soms rechts, waardoor het zoeken is als je slechtziend bent. Ook zijn de liftknopjes van RVS op een paneel van RVS, waardoor ze niet zichtbaar zijn. * Hoe spannend en lastig het is om als slechtziende je door het Stadshart te begeven, vooral als de geleidelijnen ineens ophouden, of als er een stuk weg is opgebroken en er geen markeringen op de omheining is aangebracht. Je voelt je dan erg onzeker. * Hellingen zijn soms lang en stijl voor een rolstoel. Rustpunten tussendoor werden gemist. * De winkelstraat lijkt vlak, maar door de afwatering in het midden, is er toch een lichte helling. Hierdoor moet een rolstoel constant bijgestuurd worden.
Deze inzichten waren waardevol en zullen door de Toegankelijkheidsraad met de betrokken afdelingen van de gemeente worden gedeeld.
Op woensdag 15 maart zijn de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen. Tijdens de verkiezingen is het stembureau op het Stadhuis van Zoetermeer voorzien van hulpmiddelen voor inwoners met een visuele beperking. In het stemhokje hoort u via een koptelefoon de kandidatenlijst. Een stemmal helpt u om het juiste rondje voor uw kandidaat in te kleuren.
Oefenen
Heeft u, of kent u iemand met een visuele beperking? Wij bieden de mogelijkheid om op donderdag 2 maart en woensdag 8 maart te oefenen met de stemmal met audio-ondersteuning.
Wilt u graag oefenen met het gebruik van de stemmal? Aanmelden is niet nodig, u kunt gewoon binnenlopen in het Stadhuis. Leden van de Toegankelijkheidsraad zijn aanwezig om te helpen.
Waar en wanneer kan ik oefenstemmen?
U kunt oefenstemmen in de Bibliotheek, Stadhuisplein 1, Zoetermeer.
• Donderdag 2 maart van 11.00 – 12.30 uur in trainingsruimte 1
• Woensdag 8 maart van 11.00 – 12.30 uur in trainingsruimte 2
Ontmoeten
Er is op beide data ook gelegenheid voor mensen met een visuele beperking om elkaar te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen en ideeën te delen voor activiteiten waar de Toegankelijkheidsraad en/of de gemeente bij kan ondersteunen, tussen 11:00 – 12:30 uur in Café Max in de Bibliotheek van Zoetermeer.
De Toegankelijkheidsraad Zoetermeer (TR) heeft als missie om Zoetermeer zo toegankelijk mogelijk te maken voor inwoners of bezoekers met een beperking. Zij geven de gemeente gevraagd en ongevraagd advies. In de raad zitten inwoners met ervaringskennis. Koos Graniewski vertegenwoordigt binnen de TR de categorie ‘kwetsbare ouderen’.
‘Vanuit de Jury Toegankelijkheidsprijs werd ik tot lid van de TR benoemd’, vertelt hij. ‘Daarbij kan ik mijn kennis en ervaring als jurist en bestuurskundige inbrengen. Met de achterban onderhoud ik nauw contact. Graniewski merkt dat de Toegankelijkheidsraad steeds vaker al in een vroeg stadium betrokken wordt. ‘In het verleden werden we soms pas aan het eind betrokken als iets al uitgevoerd was. Gelukkig is dat nu anders.’ Zo werd de TR direct vanaf het begin al betrokken bij de plannen voor het nieuwe zwembad. Met goed resultaat. ‘Het nieuwe zwembad wordt een van de eerste zwembaden in Nederland met een aparte wachtruimte voor hulphonden’, vertelt Graniewski enthousiast.
Wonen
Ook wonen is een hot item voor de TR. ‘We zouden graag zien dat alle nieuw te bouwen woningen levensloopbestendig worden gemaakt. Dat is altijd voordeliger dan aanpassingen achteraf.’ Ook zouden er wat de TR betreft meer sociale woningen gebouwd mogen worden. ‘Samen met woningcorporaties kijken we naar mogelijkheden om de doorstroom op de woningmarkt te bevorderen, waarbij ouderen hun inmiddels te grote eengezinswoning beschikbaar stellen aan jonge gezinnen. Een knelpunt is momenteel dat als een oudere zijn woning verruilt voor een appartement, hij kleiner gaat wonen maar meer moet betalen. Dat werkt niet. Een oplossing is om bij het beschikbaar stellen van een eengezinswoning de huur te bevriezen, maar beter is het om nu al meer woningen voor ouderen te bouwen. Zo is er grote behoefte aan betaalbare appartementen. Ouderen willen wel kleiner wonen, maar toch willen zij vaak alsnog beschikken over tenminste 3 kamers: een woonkamer, slaapkamer en studeer/logeerkamer.’
Verbeteringen
De TR trekt regelmatig de wijken in om te kijken naar verbeteringen. Als u zelf iets opmerkt kunt u dit doorgeven aan de Toegankelijkheidsraad. De contactgegevens vindt u hier.
In de zomer van 2022 verscheen er een filmpje op social media waarin PvdA-raadslid Yuri Nikerk in het Stadshart een geleidelijn voor blinden en slechtzienden liet zien die schijnbaar zomaar leek te eindigen tegen een muur. Hij vroeg een van de wethouders hier iets aan te doen. Daaruit blijkt dat niet alle hulpmiddelen voor visueel beperkten of de werking ervan bekend zijn bij het grote publiek.
“Het is goed dat mensen uit de stad aandacht vragen voor dit soort situaties”, legt Theo Baijer (77) lid van de Toegankelijkheidsraad Zoetermeer uit. Baijer is sinds zijn geboorte al visueel beperkt, maar de laatste jaren is zijn zicht gedaald tot ongeveer één procent. Hij wil direct een misverstand rechtzetten. “De geleidelijn waar de heer Nikerk het in zijn filmpje over heeft lijkt inderdaad zomaar ergens te eindigen, maar dat is niet helemaal juist. Op die plek gaat de geleidelijn op de grond over in een natuurlijke gidslijn. Dit is een muur of gevel.” Dat werkt prima voor Baijer en andere visueel gehandicapten, al plaatst hij er wel de kanttekening bij dat de natuurlijke gidslijnen soms versperd worden doordat er een fiets of uitstallingsbord tegen de gevel is gezet “Er is al veel verbeterd, maar het komt toch nog regelmatig voor dat de route niet vrij is.”
Over het algemeen is het Stadshart voor mensen met een visuele beperking goed toegankelijk. De Toegankelijkheidsraad heeft meegedacht met de renovatie die in 2021 heeft plaatsgevonden. Er is voor de geleidelijnen professioneel advies gebruikt. “In sommige zijstraten en bij trappen zijn er hier en daar nog wel wat situaties voor verbetering vatbaar. Zo moeten er nog een aantal trappen gemarkeerd worden.” In andere winkelgebieden zoals de Dorpsstraat is juist nog veel te winnen. Soms is er helemaal niets geregeld voor visueel beperkten zoals in de nieuwe Mall of The Netherlands in Leidschendam. Daarom is Baijer ook blij dat mensen zoals Nikerk hier aandacht voor vragen. “Het zou mooi zijn als we in Zoetermeer in elke wijk een aantal vrijwilligers zouden hebben die onhandige of onveilige situaties aan ons kenbaar maken.” Baijer merkt dat veel mensen het belang van hulpmiddelen zoals de gids- en geleidelijnen of de witte stok niet inzien. “Het kan dat mensen er nooit over gehoord hebben, of mee te maken hebben gehad. Vandaar dat het belangrijk is om onder de aandacht te brengen dat deze hulpmiddelen ervoor zorgen dat mensen met een visuele beperking zelfstandig mee kunnen doen.” Baijer maakt zelf regelmatig mee dat verkeer zoals fietsers of auto’s gewoon doorrijden als hij zijn witte stok vooruit steekt om over te steken. Niet alleen beangstigend voor hemzelf, maar ook nog eens levensgevaarlijk. “Elektrische fietsen gaan veel sneller dan normale fietsen en je hoort ze bijna niet aankomen.” Daarom is het goed dat er initiatieven zijn zoals de jaarlijkse Internationale Dag van de Witte Stok, waarop aandacht gevraagd wordt voor dit soort situaties.
Zoetermeer wil graag toegankelijk zijn voor iedereen. Maar hoe toegankelijk is de stad voor mensen met een fysieke beperking? In gesprek met Erica Wouterloot, ervaringsdeskundige en lid van de Toegankelijkheidsraad Zoetermeer over de toegankelijkheid van de natuurtuin, de wegen en het Zoetermeerse groen.
Erica verplaatst zich al ruim 30 jaar in een elektrische rolstoel. Dagelijks trekt ze er met haar hulphond Mak op uit. Samen genieten ze graag van het vele groen wat Zoetermeer rijk is. “Ik ben graag buiten in de natuur”, vertelt ze. “Dan kun in Zoetermeer veel kanten op.” Toch constateert de dat niet elk park of natuurgebied even toegankelijk is als je een beperking hebt. “Veel mensen zijn verrast dat de natuurtuin in het Westerpark ook goed toegankelijk is als je een lichamelijke beperking hebt. Er is een speciale rolstoelingang en grote delen van de natuurtuin zijn prima begaanbaar met een elektrische- of handbewogen rolstoel.” Omdat de tuin veel verschillende landschappen laat zien zijn bepaalde delen minder geschikt. Ook de rest van het Westerpark is dankzij de vele asfaltpaden goed begaanbaar. Dat is niet in elk natuurgebied zo. “In het Balijbos zijn recent nieuwe paden aangelegd. Die zijn niet allemaal even goed begaanbaar en op een aantal plekken voor verbetering vatbaar.” De asfaltpaden zijn goed berijdbaar met een elektrische rolstoel, maar de verharde, kleinere paden zijn voorzien van een stoffige bovenlaag. Dat is vervelend voor mensen met een handbewogen rolstoel. De ergste scheuren in de paden zijn gelukkig weggewerkt. Toch zijn er knelpunten bij aansluitingen op een ander wegdek, een vissteiger of een brug. Mogelijk dat de gemeente in nader overleg met Staatsbosbeheer hieraan verbeteringen kan aanbrengen. In het Buytenpark zijn wandelpaden aangelegd met schelpen en daardoor beter toegankelijk met een rolstoel.
Ook heeft niet elk natuurgebied een wandelpad. In de Nieuwe Driemanspolder bijvoorbeeld, zijn de rolstoelgebruikers aangewezen op het fietspad. Daar kleven volgens Erica toch nadelen aan. “Racefietsers komen soms zo hard voorbij dat je je een hoedje schrikt, en elektrische fietsen hoor je vaak niet aankomen. Erg lastig als je auditief of visueel beperkt bent. Daar zou meer begrip voor moeten zijn.” Een wandelpad zou een uitkomst zijn.
In sommige natuurgebieden liggen wildroosters die de dieren binnen het park moeten houden. “Mijn hulphond kan daar niet overheen. Er ligt vaak wel een pad naast waar de hond wel overheen kan, maar de hekken die dat afsluiten zijn vanuit de rolstoel moeilijk te openen.” Het komt ook voor dat er een wildrooster ligt zonder zo’n doorgang. Dan zit er voor Erica en Mak niets anders op dan om te keren en op zoek te gaan naar een alternatieve route.
De wegen en voetpaden in Zoetermeer zijn over het algemeen goed begaanbaar. Het is vaak het groen aan de zijkant wat voor problemen zorgt. “Soms hangt het zover over de weg of het voetpad dat de bladeren in je haar zitten als je er langs wilt gaan. Ook leenscooters, fietsen of stoepborden die zomaar ergens neergezet worden leveren problemen op. “Problemen door overhangend groen of een losse stoeptegel kunnen via de app snel en gemakkelijk gemeld worden en die problemen worden dan ook meestal direct opgelost. Van slecht geplaatste scooters kunnen foto’s gemaild worden naar de verhuurder.”
Naast de toegankelijkheid van de natuurtuin, de wegen en het Zoetermeerse groen vindt Erica ook toegankelijke speeltuinen belangrijk. “Het zou fijn zijn als elke wijk een speeltuin heeft die ook toegankelijk is met een rolstoel of voor opa’s en oma’s in een scootmobiel”. De gemeente kan standaardschommels op verzoek van buurtbewoners vervangen door nestschommels, die ook gebruikt kunnen worden door (meervoudig) gehandicapte kinderen.
Mensen met een beperking zouden net als iedereen mee moeten kunnen doen. Altijd en overal. Bijvoorbeeld op de werkvloer, tijdens het uitgaan, het winkelen en op internet. Tijdens de landelijke week van de toegankelijkheid vraagt de gemeente Zoetermeer hier met activiteiten en op social media extra aandacht voor. Vanuit de Toegankelijkheidsraad ondersteunen wij dit initiatief van harte!
